Ο αντιιμπεριαλισμός της συμφοράς

του Διονύση Γουσέτη

Athens Review of Books
Μάιος 2011


Naomi Klein, Το δόγμα του Σοκ. Η άνοδος του καπιταλισμού της καταστροφής, μτφρ. Άγγελος Φιλιππάτος, Α. Α. Λιβάνη, Αθήνα 2010, σελ. 718

Κατά έναν περίεργο τρόπο [οι Έλληνες], σώσατε το ΔΝΤ από τη χρεοκοπία

Ναόμι Κλάιν

1. Η μέθοδος εργασίας

Ο Έλληνας αναγνώστης θα καταλάβει καλύτερα τον τρόπο εργασίας της Καναδής δημοσιογράφου και ακτιβίστριας, με μεγάλη δράση στο κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης, Ναόμι Κλάιν, αν διαβάσει τις απόψεις της για ένα θέμα που το ζει και το γνωρίζει: την κατάσταση στη χώρα μας. Ο Άγγελος Αθανασόπουλος της πήρε συνέντευξη πριν ακόμα κυκλοφορήσει το βιβλίο της στα ελληνικά, στην οποία η Ν. Κλάιν φανερώνει με πόσο δογματισμό και πόση επιπολαιότητα βλέπει και ερμηνεύει τα πολιτικά φαινόμενα. Μας βεβαιώνει χωρίς δισταγμό:

Παρακολουθώ από πολύ κοντά την ελληνική κρίση και φυσικά την παρέμβαση της τρόικας του ΔΝΤ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αυτό που με εντυπωσίασε, ιδιαίτερα στην αρχή της κρίσης, ήταν ότι οι Έλληνες αντιστάθηκαν στα όσα πήγαιναν να τους επιβληθούν. Όταν μάλιστα και στις Ηνωμένες Πολιτείες είχαμε την κρίση με τις τράπεζες, επεσήμαινα το γεγονός αυτό σε αμερικανούς συνομιλητές μου. Κι ακόμη πιο αδίστακτα: Κατά έναν περίεργο τρόπο, σώσατε το ΔΝΤ από τη χρεοκοπία!

Αν η Ν. Κλάιν έκανε τον κόπο να δει τις δημοσκοπήσεις στη χώρα μας, ιδιαίτερα στην αρχή της κρίσης, θα διαπίστωνε ότι οι Έλληνες όχι μόνο δεν αντιστάθηκαν στην τρόικα, αλλά έδιναν σημαντικό προβάδισμα στο κόμμα που ενέταξε τη χώρα στον μηχανισμό στήριξης. Αλλά αυτή η διαπίστωση δεν ταιριάζει με την ιδεοληψία της και γι’ αυτό βολικά την αντιστρέφει. Τις θέσεις της αυτές η Ν. Κλάιν επαναλαμβάνει σε συνέντευξή της στο περιοδικό Επίκαιρα. Εκεί όμως κάνει μια προσθήκη συν μία αντίφαση. Η προσθήκη είναι ότι

Και στις δύο περιπτώσεις [Ελλάδα και Αργεντινή] έχουμε μια κρίση που δημιουργήθηκε με πλήρη συνέργεια του διεθνούς τραπεζικού συστήματος· …πιστεύω ότι είναι παρόμοιες καταστάσεις, καθώς η Αργεντινή είναι μια χώρα με μεσογειακή κουλτούρα

Προκειμένου να ενοχοποιήσει το διεθνές τραπεζικό σύστημα, η Κλάιν δεν διστάζει μπρος στην αλήθεια. Την αλήθεια για την Αργεντινή την είπε επανειλημμένα ο ίδιος ο κεντροαριστερός πρώην πρόεδρος της χώρας Φερνάντο Ντε Λα Ρούα, ακόμη και σε ελληνικό τηλεοπτικό σταθμό: η καταστροφή δεν προήλθε από το διεθνές τραπεζικό σύστημα, αλλά από την επιλογή της κυβέρνησής του να μειώσει τα ελλείμματα μέσω της αύξησης των εσόδων με την επιβολή καινούργιων και μεγάλων φορολογικών επιβαρύνσεων . Και για τη χώρα μας ομοίως η κρίση δεν δημιουργήθηκε με συνέργεια του διεθνούς τραπεζικού συστήματος. Δημιουργήθηκε από την καλοζωία με δανεικά.

Και η αντίφαση: η Ν. Κλάιν, αντίθετα με αυτά που δήλωσε στο Βήμα για την αντίσταση των Ελλήνων, τώρα δηλώνει:

Υπάρχει και μία διαφορά με την Αργεντινή: Εκεί υπήρχε μία προθυμία η χώρα να ορθώσει το ανάστημά της στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και στον εκφοβισμό του ΔΝΤ. Θεωρώ ότι, επειδή ο πληθυσμός κινητοποιήθηκε τόσο το 2001 και το 2002, απέρριψε τους πολιτικούς που δεν αντιστέκονταν στο ΔΝΤ.

Αυτός είναι γενικότερα ο τρόπος εργασίας της Ν. Κλάιν. Ψεύδη ή μισές αλήθειες ή περίπου αλήθειες, αυθαίρετα συμπεράσματα, μονομερείς απόψεις. Όλα αυτά για να υπηρετήσει έναν αρρωστημένα δογματικό αντιιμπεριαλισμό. Με αυτόν τον τρόπο είναι στημένο το πολυσέλιδο βιβλίο της.

Κατεβάστε ολόκληρο το άρθρο σε PDF

[υπάρχουν μικρές διαφορoποιήσεις με το τελικό κείμενο που δημοσιεύθηκε στο Athens Review of Books, τ. 18 (Μάιος 2011): σελ. 27-31]